4. BATERIJA
Baterija je isto kompleksna kategorija kad prijenosnika i zahtjeva demistifikaciju.
Trajanje baterije koje proizvođač navodi je zaista moguće, ali samo u laboratorijskim uvjetima (gdje je najbitnija temperatura baterije..). Ti testovi se provode na modelu laptopa sa najslabijom mogućom konfiguracijom, ekran zatamnjen na minimum (izvađen optički uređaj ako je modularan), isključene su sve bežične tehnologije, svi sklopovi koji imaju neki vid uštede energije su stavljeni na minimum (grafička, procesor..). Dakle to je više manje beskoristan podatak u praksi, ali nije loše znati od kud potječe taj broj. U realnosti se trajanje može približiti na ca 70-80% tvornički deklarirane dužine trajanja, ali opet u posebnim uvjetima: zatamnjen ekran, isključene bežične tehnologije, grafička i procesor na minimumu, lagano opterećenje (recimo tipkanje u wordu).
Baterija laptopa je sastavljena od elektro-kemijskih ćelija. Čim više tih ćelija ima to će (uz određene uvjete) biti jača baterija. Baterije dolaze u sljedećim veličinama: 3ćelije, 4 ćelije, 6ćelija, 8ćelija, 9ćelija, 12ćelija itd. To vrijedi do veličine laptopa od 16.4“, kod 17", 19", 20" modela mogu biti i 12ćelija i više. Svaki model laptopa u pravilu može primiti baterije sa različitim brojem ćelija (obično se uparuju slabiji jeftiniji modeli sa slabijim baterijama i skuplji sa jačim, ponekad je moguć i izbor tako da na to treba obratiti pozornost.
Jedino pravo mjerilo za kapacitet baterije je jedinica Wh (Watt sat). Broj ćelija je samo okvir, jer je bitno kakve su te ćelije. Često kod baterije stoji samo oznaka o broju ćelija. Također često stoji recimo broj ćelija i jačina baterije izražena u mAh (mili amper sat). Rjeđe uz ta dva podatka stoji i voltaža na kojoj radi baterija (kreće se od ca 10V do ca 15V), a to je veoma bitno jer zbog različite voltaže jedna baterija može imati i 50% veći kapacitet od druge, a da su iste jačine. Kad imamo mili aper sate i voltažu onda jednostavno možemo dobiti kapacitet da pomnožimo te dvije vrijednosti. Pošto je poslije množenja kapacitet izražen u mWh (mili watt sat), treba još podijeliti sa 1000 da se dobiju Wh (watt sati).
Srećom sve više proizvođača prepoznaje neuniformnost dosadašnjih oznaka pa daju sad oznake u Wh (apple, dell, sony, asus, fsc...)
Tipovi elektrokemijskih baterija koje se koriste kod laptopa:
-nikal kadmijeve (NiCd) - više se ne koriste (jeftine su, ali imaju malu gustoću pakiranja energije i pate od memorijskog efekta)
-litij ionske (Li-Ion) - najčešće danas korištene. (imaju veliku gustoću pakiranja energije i ne pate od memorijskog efekta)
-litij polimerne (Li-Polimer) - koriste se kod nekih egzotičnih i naprednih modela (apple npr.). Imaju sitnicu manju gustoću pakiranja energije od Li-Ion baterija, ali uz brojne druge prednosti od kojih je najveća proizvoljan oblik baterije (baterija teoretski može ispuniti svaku šupljinu unutar laptopa)
Vijek trajanja baterija je logično povezan sa njihovim korištenjem i odnos je veoma jednostavan. Sve baterije se uništavaju tim više što se češće prazne i dopunjavaju. Pošto više nema baterija koje pate od memorijskog efekta, nema potreba za namjernim potpunim pražnjenjem baterija (to je štetno za bateriju)
Kod kupovine je konkretno bitno obratiti pozornost na sljedeće faktore.
Snaga grafičke i trajanje baterije su obrnuto proporcionalne veličine (objašnjeno kod grafičkih kartica). Punokrvni poslovni laptopi imaju modularan optički uređaj koncipiran tako da se može sa dva prsta jedne ruke izvaditi za par sekundi. Svi koji to imaju posjeduju mogućnost kupnje dodatne „modular bay“ baterije koja se može tada staviti umjesto optičkog uređaja. Na taj način se u potrebnim situacijama znatno poveća autonomija prijenosnika bez povećanja fizičkih dimenzija samog uređaja.
Ako je poznato vrijeme koje vam je potrebno da vaš budući prijenosnik radi na bateriji, tada kod kupnje treba potražiti prijenosnik koji ima 50% veću tvornički deklariranu autonomiju od one koja je stvaran potrebna. U realnosti se to svodi na stvarno potrebnu brojku i tim kriterijem je više-manje pokrivaju svi faktori na koje treba paziti kod baterije prijenosnika.
Evo i nekih savjeta za produljenje trajanja baterije;
-smanjiti svjetlinu ekrana (ekran je ogroman potrošač baterije)
-prebaciti grafičku karticu u integrirani mod, ako to prijenosnik podržava
-isključiti WWAN
-isključiti WLAN
-pravilno podesiti napredne opcije u VISTA mobility centru
-očistiti operativni sistem od nepotrebnih pozadinskih procesa
Za početak evo dodatnog štiva za one koji žele znati više (odličan članak o laptop baterijama):
http://www.batteryuniversity.com/parttwo-34.htm